Een krachtige prompt

In het onderwijs is voortdurend behoefte aan manieren om lessen betekenisvol te maken, tijd efficiënt te besteden en leerlingen te ondersteunen vanuit hun eigen kwaliteiten. AI tools en taalmodellen zoals ChatGPT, Microsoft Copilot of Claude kunnen daarbij een waardevolle rol spelen mits ze bewust, zorgvuldig en doelgericht worden ingezet. Wat je vraagt, bepaalt namelijk wat je krijgt. In de IT-wereld zeggen ze niet voor niets: garbage in, garbage out. En dat is precies waar het bij prompts om draait.

Je herkent het vast: je typt een vraag in, krijgt een antwoord terug en denkt: “Hm, dit is het net niet.” Of juist: “Wow, dit is precies wat ik nodig had!” Het verschil zit meestal niet in de generatieve AI zelf, maar in hoe je het gesprek begint. Een goede prompt is als een goed gestelde hulpvraag: gericht, helder en afgestemd op je doel.

In deze blog neem ik je mee in hoe je zulke krachtige prompts schrijft en hoe je ze effectief kunt inzetten in je werk.

Heb je mijn eerdere blog over generatieve AI gemist en ben je nieuwsgierig? Die kun je teruglezen in de reeks ‘AI in het onderwijs’.

Wat maakt een prompt goed?

Een goede prompt is geen losse, globale vraag, maar eerder een mini- lesbrief aan de AI. Je geeft richting, context en duidelijke instructies net, zoals je dat zou doen bij een stagiair of collega aan wie je een taak toevertrouwt. Het mooie is: het hoeft echt niet ingewikkeld te zijn. Als je een paar bouwstenen gebruikt, vergroot je direct de kans op bruikbare en relevante output.

De kern van een sterke prompt bestaat uit de volgende onderdelen:
Rol: Welke rol kan AI vervullen? Of geef juist aan wie jij bent.
Bijvoorbeeld: “Ik ben leerkracht in het primair onderwijs in Nederland”
Of: “Je bent een geschiedenisdocent op het primair onderwijs.”

Het benoemen van een rol helpt het taalmodel om de toon, inhoud en voorbeelden af te stemmen op die rol. Zo voorkom je vage of te algemene antwoorden en krijg je output die beter aansluit op jouw vraag.

Doel of opdracht: wat wil je dat de AI doet?
Bijvoorbeeld: “Ontwikkel drie open vragen over…”
Onderwerp of inhoud: waar moet het over gaan?
Bijvoorbeeld: “De wederopbouw in Nederland na 1945.”
Doelgroep of niveau: voor wie is het bedoeld?
Bijvoorbeeld: “Geschikt voor leerlingen uit groep 8, leeftijd 11 jaar oud.”
Vorm of format: in welke vorm wil je het gepresenteerd krijgen?
Bijvoorbeeld: “Open vragen, geef direct het antwoord erbij.”
Extra wensen of instructies: toon, taalniveau, creativiteit, enz.
Bijvoorbeeld: “Houd het speels en begrijpelijk.” of: “Maak één eenvoudige versie voor leerlingen van 8 jaar en één moeilijkere versie voor leerlingen van 11 jaar.”

Door al deze elementen te combineren, stuur je de taalmodellen veel gerichter aan. Het model weet wat je verwacht, voor wie het is bedoeld en hoe het moet klinken. Daardoor krijg je geen vaag of te complex antwoord, maar output die echt aansluit op jouw vraag.

Voorbeeld van een matige prompt: “Maak een geschiedenisles.”

Deze prompt is te algemeen. Het model weet niet voor wie de les is, wat het onderwerp moet zijn, in welke vorm je het wilt ontvangen of wat het doel is. De kans is groot dat je een onbruikbare of veel te brede uitwerking krijgt.

Voorbeeld van een goede prompt: “Ik ben geschiedenisdocent op een basisschool. Ontwikkel drie open vragen (inclusief de juiste antwoorden) over de wederopbouw in Nederland na 1945. De vragen zijn bedoeld voor leerlingen uit groep 8 (11 jaar oud) en moeten in eenvoudige, begrijpelijke taal worden geformuleerd.”

Deze prompt geeft duidelijke richting, doelgroep, inhoud, vorm en extra instructie. Het model weet precies wat er van hem verwacht wordt en zal veel beter aansluiten bij jouw vraag.

Jouw kennis maakt het verschil – niet de technologie!

Wil je zelf aan de slag met taalmodellen? Begin klein en kies een taak die je al vaak uitvoert, bijvoorbeeld het voorbereiden van een gesprek, het schrijven van SMART-doelen, het herschrijven van uitleg of het maken van een visueel hulpmiddel. Formuleer je prompt alsof je een collega instrueert: helder, concreet en afgestemd op wat je wilt vragen. Benoem wie je bent, wat je nodig hebt, voor wie het bedoeld is en hoe je het wilt ontvangen. Hoe gerichter je vraag, hoe bruikbaarder het antwoord.

Taalmodellen kunnen een waardevol hulpmiddel zijn, mits ze zorgvuldig worden ingezet, met oog voor de AVG en de privacy van gevoelige gegevens. Alles wat je deelt met een taalmodel, zoals documenten of foto’s. Worden in veel gevallen verwerkt als data voor verdere training.

AI is geen vervanging van jouw vakmanschap en zeker geen pedagogisch hulpmiddel. Het is een tool die kan helpen bij het ordenen van informatie, het structureren van gedachten of het verlichten van administratieve taken.

De kracht van prompts zit niet in toverwoorden, maar in jouw expertise als docent, begeleider en onderwijsprofessionals. Jij weet wat je leerlingen nodig hebben. Jij stelt de vragen. AI vult aan geen vervanging, maar een versterking.

Dus experimenteer, speel, deel je bevindingen met collega’s en bouw samen aan een AI-prompt cultuur binnen je team of organisatie. Door te leren van elkaar, groeit niet alleen je eigen vaardigheid, maar ook de kwaliteit van je werk.

En vergeet niet: Taal is ons belangrijkste gereedschap en communicatievaardigheden zijn onmisbaar ook om een duidelijke en doelgerichte prompt te kunnen schrijven.