Verhalen bouwen met de 5W1H-methode
Het vertellen van een verhaal lijkt misschien eenvoudig, maar voor veel kinderen met taalontwikkelingsstoornis (TOS), is het een flinke uitdaging. Wat gebeurde er precies? Wie was erbij? En wanneer was het? Voor kinderen bij wie taal niet vanzelfsprekend is, kan het lastig zijn om een helder, gestructureerd verhaal op te bouwen.
Juist daarom ben ik gestart met het her ontwerpen van visueel leermateriaal gebaseerd op de 5W1H-methode: een manier om taal, denken en vertellen visueel te maken met behulp van beeld.
Wat is de 5W1H-methode?
De 5W1H methode komt oorspronkelijk uit de journalistiek en wordt gebruikt om een verhaal of verslag volledig en helder te maken. De vijf W’s wie, wat, waar, wanneer, waarom en de H-vraag hoe zorgen ervoor dat alle essentiële onderdelen van een gebeurtenis of verhaal aan bod komen. In het onderwijs helpt deze methode kinderen om gestructureerd terug te blikken op een gebeurtenis, gesprek of situatie. Het biedt een duidelijke manier van vragen stellen die overzicht creëert en helpt begrijpen wat er precies is gebeurd.
Deze techniek, ook wel bekend als de Kipling-methode, leert kinderen stap voor stap na te denken over de opbouw van een verhaal of ervaring. Ze ontdekken wie erbij betrokken was, wat er gebeurde, waar en wanneer het plaatsvond, waarom het gebeurde en hoe het verliep. Door deze vragen te beantwoorden, ontstaat er een logisch en samenhangend geheel. Een essentiële vaardigheid voor taalbegrip, spreken en het opbouwen van schrijfvaardigheid.
Waarom visueel?
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben moeite met het verwerken, begrijpen en uiten van taal. Ze haken sneller af bij lange uitleg of mondelinge vragen. Visuele ondersteuning maakt de taal zichtbaar en concreet. Door begrippen aan beelden te koppelen, krijgen kinderen grip op wat anders abstract en moeilijk te begrijpen is.
Daarom heb ik de zes W- en H-vragen elk een eigen visuele identiteit gegeven. Geen ingewikkelde illustraties, maar eenvoudige figuren die kinderen direct aanspreken en duidelijk maken waar het over gaat. Zo staat het wie-figuurtje symbool voor personen in het verhaal, met een vraagteken op het gezicht. Het wat-figuur is een hand met een vraagteken: een symbool voor ‘wat is dat?’ of voor een actie of gebeurtenis waar nog iets over ontdekt moet worden. De waar-figuur toont een huis met een locatiepin en maakt de plaats van het verhaal zichtbaar. Elk pictogram roept vragen op!
Het waarom-figuur laat verwarring of onzekerheid zien passend bij situaties waarin de reden nog niet duidelijk is. Dit beeld nodigt uit tot nadenken over oorzaken van een gebeurtenis, handeling of gevoel. Het maakt nieuwsgierigheid zichtbaar, precies wat de vraag waarom? oproept.
Door deze figuren te gebruiken als kaartjes of in werkvormen, krijgen kinderen een concrete kapstok voor hun verhaal. Je kunt het materiaal op verschillende momenten gebruiken: in de kring, bij individuele ondersteuning of tijdens de les.
Meer dan alleen een werkvorm
Hoewel dit materiaal speciaal is ontworpen met kinderen met TOS in gedachten, blijkt het ook voor kinderen zonder diagnose verrassend effectief. Eigenlijk heeft ieder kind baat bij structuur, visuele ondersteuning en helderheid in taal. Het geeft hen grip op wat ze willen zeggen én begrijpen.
Kinderen zonder TOS gebruiken de kaartjes vaak als een soort check-in: Heb ik alles verteld? Heb ik nagedacht over het hoe en waarom? Op die manier groeien ze niet alleen in hun taalvaardigheid, maar ook in het bewust vertellen van een verhaal.
Wat deze aanpak voor mij zo waardevol maakt, is de manier waarop het kinderen uitnodigt tot nieuwsgierigheid. De beelden stellen als het ware automatisch vragen: Wie is dat? Wat gebeurt er? Waarom kijkt hij zo? Daardoor oefenen kinderen niet alleen taal, maar leren ze ook denken, verbanden leggen en reflecteren op wat ze zien of meemaken.
Het gaat daarbij niet om het geven van het juiste antwoord, maar om het durven stellen van goede vragen. En juist dat is een van de belangrijkste vaardigheden die we kinderen kunnen meegeven: nieuwsgierigheid brengt je verder dan je denkt.
Wil je ook aan de slag?
Ben je leerkracht, begeleider (onderwijsprofessional) of logopedist en wil je kinderen helpen om verhalen beter te vertellen en te begrijpen? Wil je je taal zichtbaar maken, structureren en verrijken? Dan is deze visuele aanpak een waardevolle aanvulling.
Het materiaal dat ik heb ontwikkeld is eenvoudig inzetbaar, geschikt voor verschillende leeftijden en werkvormen, en biedt direct houvast voor kinderen die moeite hebben met taal en voor wie taal juist wil versterken.
“Een goede vraag opent de deur naar een goed verhaal.”
Je kunt het materiaal nu aanschaffen voor slechts €13,99 – € 17,99 via de webshop.
Wil je eerst even kijken of het iets voor jou is? Neem gerust een kijkje op de webshop of stuur een bericht in het contact formulier.
Let op: De pictogrammen zijn uitsluitend bedoeld voor educatief gebruik. Het is niet toegestaan deze te bewerken, te kopiëren, te verspreiden of te gebruiken voor commerciële, juridische of andere doeleinden buiten het oorspronkelijke educatieve doel, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Azim.